Тарыхый Сиань шаарында (Шаньси провинциясы, Түндүк-Батыш Кытай) 18-19-майда Кытай-Борбор Азия саммити өтөт. Бул эки тараптуу мамилелердин өнүгүү тарыхында маанилүү этап болуп калат.
Көп жылдардан бери Кытай менен Борбордук Азия мамлекеттери өз ара урматтоо, жакшы коңшулаштык, достук, кыйын учурларда өз ара жардам көрсөтүү жана өз ара пайдалуу кызматташуу принциптерин жетекчиликке алуу менен өнүгүп келе жатат, бул бай жемиштерин берип жатат.
Төмөндө Кытай менен Борбордук Азия өлкөлөрүнүн ортосундагы ар түрдүү тармактардагы кызматташтыкты жана алмашууну чагылдырган бир нече негизги цифралар келтирилген.
Борбордук Азиянын 5 өлкөсү
2013-жылы Кытай глобалдык өнүгүүнүн жаңы кыймылдаткыч күчүн түзүү максатында “Бир алкак жана жол” демилгесин ишке ашырган. Бул демилгенин алкагында Борбор Азиянын бардык беш өлкөсү кызматташуу боюнча документтерге кол коюшту.
70 миллиард доллар
Кытай көп жылдар бою Борбор Азия өлкөлөрүнүн эң ири же негизги соода өнөктөшү болуп келген. 2022-жылы Кытай менен Борбор Азия өлкөлөрүнүн ортосундагы сооданын көлөмү рекорддук чекке жетип, 70 миллиард АКШ долларын түздү.
Борбор Азия өлкөлөрүнөн Кытайга буудай, соя, мөмө-жемиштер, кургатылган жемиштер, уй жана кой эти сыяктуу жогорку сапаттагы айыл чарба азыктары ташылып келинет, бул эки тараптуу сооданы тең салмактуу жана ден-соолукка пайдалуу кылат.
80 пайыз
2022-жылдын акырына карата абал боюнча, 65,000ден ашуун поезд Кытай-Европа темир жол жүк каттамдары боюнча 6 миллион TEU (жыйырма фут контейнер эквиваленти) 300 миллиард АКШ долларын түзгөн товарларды ташышты.
80 пайызга жакын бардык жүк ташуучу поезддердин ичинен Борбордук Азия өлкөлөрү аркылуу өткөн.
57,1 миллион доза вакцина
2020-жылдын башында Кытайды COVID-19 эпидемиясы каптады. Кытайда эпидемияга каршы каражаттар жетишсиз болгон кырдаалда Борбордук Азия өлкөлөрү ага жардам колун сунду.
Кийинчерээк, пандемия Борбор Азия өлкөлөрүн каптаганда, Кытай чөлкөмдөгү беш мамлекетке вирус менен күрөшүүгө жардам берүү үчүн 57,1 миллион доза вакцина берген.
62 бир тууган аймактар
Кытайдын жана Борбор Азия өлкөлөрүнүн 62 жуп провинциялары, облустары жана шаарлары бир тууган шаар мамилелерин түзүштү.
2022-жылы Кытай Кытай менен Борбор Азия мамлекеттеринин элдеринин достук форумун өткөрүүнү сунуштап, жакынкы 5-10 жылда аймактагы беш өлкө менен бир тууган шаарлардын санын 100 жупка жеткирүүнү убада кылган.
13 Конфуций институту
2004-жылдан бери Кытай Борбордук Азия өлкөлөрүндө 13 Конфуций институтун жана 24 Конфуций классын ачкан, учурда аларда 18 000ден ашуун студент билим алууда.
29 885 студент
2010-жылдан 2018-жылга чейинКытайда билим алган борбор азиялык студенттердин саны 11 930дан 29 885ке көбөйгөн. Орточо жылдык өсүү темпи 12,33 пайызды түздү.
Кытай Борбордук Азия өлкөлөрүнөн келген студенттер үчүн чет өлкөдө билим алууну эң жакшы көргөн өлкөлөрдүн бири болуп калды. COVID-19 пандемиясынан кийин Кытайда билим алган борбор азиялык студенттердин саны кескин өстү.
Чолпонай ТУРДАКУНОВА